‘рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди рд╢рддाрдм्рджी рдорд╣ोрдд्рд╕рд╡ рдХा рд╕рдоाрдкрди рд╕рдоाрд░ोрд╣ рдПрд╡ं рд╡ीрд░ों рдХो рдирдорди’ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо
рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХाрдХोрд░ी рд╢рд╣ीрдж рд╕्рдоाрд░рдХ рдоें рд╕्рдеिрдд рд╢рд╣ीрджों рдХी рдк्рд░рддिрдоा рдкрд░ рдоाрд▓्рдпाрд░्рдкрдг рдПрд╡ं рдкुрд╖्рдк рдЕрд░्рдкिрдд рдХрд░ рд╢्рд░рдж्рдзांрдЬрд▓ि рджी, рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рд╕ेрдиाрдиिрдпों рдПрд╡ं рд╢рд╣ीрджों рдХे рдкрд░िрдЬрдиों рдХो рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा
‘рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди рд╢рддाрдм्рджी рдорд╣ोрдд्рд╕рд╡ рдорд╣ाрди рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХे рд╕्рдорд░рдг рдХा рдПрдХ рдорд╣ाрди рджिрд╡рд╕, рдпрд╣ рд╡рд░्рддрдоाрди рдкीреЭी рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдирдИ рдк्рд░ेрд░рдгा : рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी
09 рдЕрдЧрд╕्рдд, 1925 рдХो рдорд╣ाрди рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдиे рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╣ुрдХूрдордд рдХे рдЦрдЬाрдиे рдХो рдЕрдкрдиे рдХрдм्рдЬे рдоें рд▓ेрдХрд░ рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░ी рдЧрддिрд╡िрдзिрдпों рдХो рдЖрдЧे рдмреЭाрдпा
рдорд╣ाрди рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдиे рджेрд╢ рдХो рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╣ुрдХूрдордд рд╕े рдоुрдХ्рдд рдХрд░ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡рдпं рдХो рдмрд▓िрджाрди рдХिрдпा, рдЙрдирдХे рдЬрдЬ्рдмे рдХा рд╣ी рдкрд░िрдгाрдо рдеा рдХि рджेрд╢ рд╡рд░्рд╖ 1947 рдоें рдЖрдЬाрдж рд╣ो рдЧрдпा
рднाрд░рдд рдХे рдмрд╣ाрджुрд░ рдЬрд╡ाрдиों рдиे рдСрдкрд░ेрд╢рди рд╕िंрджूрд░ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рджुрд╢्рдорди рджेрд╢ рдж्рд╡ाрд░ा рднाрд░рдд рдкрд░ рдеोрдкे рдЧрдП рдпुрдж्рдз рдХा рдЬрд╡ाрдм рдкूрд░ी рддрдд्рдкрд░рддा рд╕े рджिрдпा
рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдиे рд╣рд░ рднाрд░рддрд╡ाрд╕ी рд╕े 13 рд╕े 15 рдЕрдЧрд╕्рдд рддрдХ ‘рд╣рд░ рдШрд░ рддिрд░ंрдЧा’ рдЕрднिрдпाрди рд╕े рдЬुреЬрдиे рдХा рдЖрд╣्рд╡ाрди рдХिрдпा
рд╕्рд╡рджेрд╢ी рд╣рдоाрд░े рдЬीрд╡рди рдХा рдз्рдпेрдп рдФрд░ рдоंрдд्рд░ рдмрдирдиी рдЪाрд╣िрдП, рдЖрдЬाрджी рдХा рдпрд╣ी рд╕ंрджेрд╢ рдХि рд╣рдо рдЬिрдПं рддो рд╕्рд╡рджेрд╢ी рдХे рд▓िрдП рдФрд░ рдорд░ें рддो рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рдХे рд▓िрдП
рднрд▓े рд╣ी рддाрдд्рдХाрд▓िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдХुрдЫ рдорд╣ंрдЧा рд╣ो, рд▓ेрдХिрди рд╣рдо рд╕्рд╡рджेрд╢ी рдЙрдкрд╣ाрд░ рд╣ी рдЦрд░ीрджें
рдЕрдорд░ рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдо्рдоाрди рдХा рднाрд╡ рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕рд░рдХाрд░ ‘рдХाрдХोрд░ी рдм्рд░ाрдг्рдб’ рдХा рдЖрдо рдкूрд░ी рджुрдиिрдпा рдоें рдкрд╣ुंрдЪा рд░рд╣ी
рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рд╡рд░्рд╖ 2047 рддрдХ рд╡िрдХрд╕िрдд рднाрд░рдд рдмрдиाрдП рдЬाрдиे рдХे рд╕ंрдХрд▓्рдк рдХो рд╕рдлрд▓ рдмрдиाрдиा рд╣ी рдЕрдкрдиे рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХे рдк्рд░рддि рд╣рдоाрд░ी рд╕рдЪ्рдЪी рд╢्рд░рдж्рдзांрдЬрд▓ि : рдЙрдкрдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी
рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдкुрд╕्рддрдХ ‘рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди-рд╕ाрд╣рд╕, рдмрд▓िрджाрди рдПрд╡ं рдЖрдЬाрджी рдХी рдХрд╣ाрдиी’ рдХा рд╡िрдоोрдЪрди рддрдеा ‘рдПрдХ рдкेреЬ рдоां рдХे рдиाрдо’ рдЕрднिрдпाрди рдХे рддрд╣рдд рдкौрдзрд░ोрдкрдг рдХिрдпा
рд▓рдЦрдирдК : 08 рдЕрдЧрд╕्рдд, 2025 : рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдпोрдЧी рдЖрджिрдд्рдпрдиाрде рдиे рдХрд╣ा рдХि рдЖрдЬ рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди рд╢рддाрдм्рджी рдорд╣ोрдд्рд╕рд╡ рдХा рд╕рдоाрдкрди рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рд╣ै। рдЖрдЬ рд╕े 100 рд╡рд░्рд╖ рдкрд╣рд▓े 09 рдЕрдЧрд╕्рдд, 1925 рдХो рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХे рдорд╣ाрди рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдиे рднाрд░рдд рдХी рдЬрдирддा рдХे рдЦूрди-рдкрд╕ीрдиे рдХी рдХрдоाрдИ рдХो рдЗंрдЧ्рд▓ैंрдб рд▓े рдЬाрдиे рдХा рдХुрдд्рд╕िрдд рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╣ुрдХूрдордд рдХे рдЦрдЬाрдиे рдХो рдЕрдкрдиे рдХрдм्рдЬे рдоें рд▓ेрдХрд░ рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░ी рдЧрддिрд╡िрдзिрдпों рдХो рдЖрдЧे рдмреЭाрдпा рдеा। рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдЖрдЬ рдпрд╣ां рдХाрдХोрд░ी рд╢рд╣ीрдж рд╕्рдоाрд░рдХ, рд▓рдЦрдирдК рдоें ‘рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди рд╢рддाрдм्рджी рдорд╣ोрдд्рд╕рд╡ рдХे рд╕рдоाрдкрди рд╕рдоाрд░ोрд╣ рдПрд╡ं рд╡ीрд░ों рдХो рдирдорди’ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░ рд░рд╣े рдеे। рдЗрд╕ рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХाрдХोрд░ी рд╢рд╣ीрдж рд╕्рдоाрд░рдХ рдоें рд╕्рдеिрдд рд╢рд╣ीрджों рдХी рдк्рд░рддिрдоा рдкрд░ рдоाрд▓्рдпाрд░्рдкрдг рдПрд╡ं рдкुрд╖्рдк рдЕрд░्рдкिрдд рдХрд░ рд╢्рд░рдж्рдзांрдЬрд▓ि рджी। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рд╕ेрдиाрдиिрдпों рдПрд╡ं рд╢рд╣ीрджों рдХे рдкрд░िрдЬрдиों рдХो рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा। рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдЬी рдиे рдкुрд╕्рддрдХ ‘рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди-рд╕ाрд╣рд╕, рдмрд▓िрджाрди рдПрд╡ं рдЖрдЬाрджी рдХी рдХрд╣ाрдиी’ рдХा рд╡िрдоोрдЪрди рднी рдХिрдпा।
рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп рдЕрднिрд▓ेрдЦाрдЧाрд░, рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп рд▓рд▓िрдд рдХрд▓ा рдЕрдХाрджрдоी рдПрд╡ं рд╕ूрдЪрдиा рдПрд╡ं рдЬрдирд╕рдо्рдкрд░्рдХ рд╡िрднाрдЧ рдж्рд╡ाрд░ा рд▓рдЧाрдИ рдЧрдпी рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдЪिрдд्рд░ рдПрд╡ं рдЕрднिрд▓ेрдЦ рдк्рд░рджрд░्рд╢рдиी рдХा рдЕрд╡рд▓ोрдХрди рдХिрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╢рд╣ीрдж рд╕्рдоाрд░рдХ рдк्рд░ांрдЧрдг рдоें ‘рдПрдХ рдкेреЬ рдоां рдХे рдиाрдо’ рдЕрднिрдпाрди рдХे рддрд╣рдд рдкौрдзрд░ोрдкрдг рдХिрдпा। рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдЬी рдиे рдлोрдЯो рдмूрде рдкрд░ рд╕ेрд▓्рдлी рд▓ी рддрдеा рдмाрд▓िрдХाрдУं рд╕े рд░ाрдЦी рдмंрдзрд╡ाрдИ। рд╕рдоाрд░ोрд╣ рдоें рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╡िрднाрдЧ рдХे рддрдд्рд╡ाрд╡рдзाрди рдоें 100 рдХрд▓ाрдХाрд░ों рдж्рд╡ाрд░ा ‘рдХाрдХोрд░ी рдХी рдЕрдорд░ рдЧाрдеा’ рдиाрдЯ्рдп рдПрд╡ं рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоों рдХी рдк्рд░рд╕्рддुрддि рдХी рдЧрдпी। рдЗрд╕ рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд▓рдШु рдлिрд▓्рдо рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдХी рдЧрдпी। рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХрд╣ा рдХि рдЗрд╕ рдкूрд░े рдЕрднिрдпाрди рдХो рдиेрддृрдд्рд╡ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдкं0 рд░ाрдо рдк्рд░рд╕ाрдж рдмिрд╕्рдоिрд▓, рдЕрд╢рдлाрдХ рдЙрд▓्рд▓ा рдЦां, рдаा0 рд░ोрд╢рди рд╕िंрд╣, рдЪрди्рдж्рд░рд╢ेрдЦрд░ рдЖрдЬाрдж, рд░ाрдЬेрди्рдж्рд░ рдиाрде рд▓ाрд╣िреЬी рд╕рд╣िрдд рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХी рдПрдХ рд▓рдо्рдмी рд╢्рд░ृंрдЦрд▓ा рдеी, рдЬिрди्рд╣ें рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╣ुрдХूрдордд рдиे рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдЬेрд▓ों рдоें рдмрди्рдж рдХрд░рдХे, рдмिрдиा рд╕ुрдирд╡ाрдИ рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рджिрдпे рд╣ी рдлांрд╕ी рдХे рдлंрджे рдкрд░ рдкрд╣ुंрдЪाрдиे рдХा рдХाрдо рдХिрдпा рдеा। рдкं0 рд░ाрдо рдк्рд░рд╕ाрдж рдмिрд╕्рдоिрд▓ рдХो рдЧोрд░рдЦрдкुрд░ рдЬेрд▓ рдоें рдлांрд╕ी рджी рдЧрдИ। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЕрди्рдп рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХो рдЧोрдг्рдбा, рдлैрдЬाрдмाрдж рдФрд░ рдиैрдиी рдЬेрд▓ рдоें рдлांрд╕ी рджी рдЧрдИ। рдЪрди्рдж्рд░рд╢ेрдЦрд░ рдЖрдЬाрдж рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╣ुрдХूрдордд рдХे рд╣ाрде рдирд╣ीं рдкреЬे, рдмрд▓्рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоुрдХाрдмрд▓ा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕्рд╡рдпं рд╡ीрд░рдЧрддि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी। рдЖрдЬ рдХा рдпрд╣ рд╢рддाрдм्рджी рдорд╣ोрдд्рд╕рд╡ рдЙрди рдорд╣ाрди рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХे рд╕्рдорд░рдг рдХा рдПрдХ рдорд╣ाрди рджिрд╡рд╕ рд╣ै। рдпрд╣ рд╡рд░्рддрдоाрди рдкीреЭी рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдирдИ рдк्рд░ेрд░рдгा рднी рд╣ै।

рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХрд╣ा рдХि рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдиे рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╣ुрдХूрдордд рдХे рдоाрдд्рд░ 4,600 рд░ुрдкрдП рдХे рдЦрдЬाрдиे рдХो рдЕрдкрдиे рдХрдм्рдЬे рдоें рд▓िрдпा рдеा, рдЬрдмрдХि рдЗрди рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХो рдкрдХреЬрдиे рдФрд░ рдмिрдиा рд╕ुрдирд╡ाрдИ рдЙрди्рд╣ें рдлांрд╕ी рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╣ुрдХूрдордд рдиे 10 рд▓ाрдЦ рд░ुрдкрдпे рд╕े рдЕрдзिрдХ рдХी рдзрдирд░ाрд╢ि рдЦрд░्рдЪ рдХी рдеी। рдЖрдЬ рд╕े 100 рд╡рд░्рд╖ рдкрд╣рд▓े рджेрд╢ рдХी рдЖрдЬाрджी рдХे рд▓िрдП рдмрд▓िрджाрди рджेрдиे рд╡ाрд▓े рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХा рд╕्рдорд░рдг рдХрд░рдиे рдФрд░ рдЙрдирдХे рдк्рд░рддि рдХृрддрдЬ्рдЮрддा рдЬ्рдЮाрдкिрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╣рд░ рднाрд░рддрд╡ाрд╕ी рдХो рдк्рд░ाрдгрдк्рд░рдг рд╕े рдЬुрдЯрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЖрдЬ рдХा рдпрд╣ рд╕рдоाрд░ोрд╣ рдЗрд╕ी рд╕ंрдХрд▓्рдк рдХो рдЖрдЧे рдмреЭाрдиे рд╡ाрд▓ा рд╣ै। рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХрд╣ा рдХि рдорд╣ाрди рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдиे рджेрд╢ рдХो рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╣ुрдХूрдордд рд╕े рдоुрдХ्рдд рдХрд░ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡рдпं рдХी рдкрд░рд╡ाрд╣ рдХिрдП рдмрдЧैрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднрдХ्рддि рдХे рднाрд╡ рд╕े рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдХो рдмрд▓िрджाрди рдХिрдпा। рдЖрдЬाрджी рдХे рд▓िрдП рд╣рд░ рдХीрдордд рдЪुрдХाрдиे рдХे рдЙрдирдХे рдЬрдЬ्рдмे рдХा рд╣ी рдкрд░िрдгाрдо рдеा рдХि рдпрд╣ рджेрд╢ рд╡рд░्рд╖ 1947 рдоें рдЖрдЬाрдж рд╣ो рдЧрдпा। рд╣рдоाрд░ा рдпрд╣ рд╕ंрдХрд▓्рдк рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП рдХि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднрдХ्рддि рдХा рдпрд╣ рдЬ्рд╡ाрд░ рдЬрди-рдЬрди рдХे рд╣ृрджрдп рдоें рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╣ो। рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдПрдХрддा рдФрд░ рдЧрд░्рд╡ рдХे рдк्рд░рддीрдХ рддिрд░ंрдЧे рдХो рд╣рд░ рдШрд░ рддрдХ рдкрд╣ुंрдЪाрдиा рд╣ै। рднाрд░рдд рдХी рдЖрди, рдмाрди рдФрд░ рд╢ाрди рдХा рдк्рд░рддीрдХ рддिрд░ंрдЧा рдЭрдг्рдбा рд╣рдоाрд░ा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै। рд╣рд░ рдШрд░ рддिрд░ंрдЧा рдлрд╣рд░ाрдХрд░ рд╣рдоें рдЙрди рдорд╣ाрди рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ेрдиाрдиिрдпों рдХो рдирдорди рдХрд░рдиा рд╣ै, рдЬिрдирдХे рдмрд▓िрджाрди рд╕े рд╣рдоाрд░ा рджेрд╢ рдЖрдЬ рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рд╣ै рддрдеा рднाрд░рдд рдХी рдПрдХрддा рдФрд░ рдЕрдЦрдг्рдбрддा рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рд╣ुрдИ рд╣ै। рдЬрдм рд╣рдо рдЗрд╕ рд╕ंрдХрд▓्рдк рд╕े рдХाрд░्рдп рдХрд░ेंрдЧे, рддो рдЬिрди рдорд╣ाрди рдЙрдж्рджेрд╢्рдпों рдХे рд▓िрдП рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдиे рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдХो рдмрд▓िрджाрди рдХिрдпा рдеा, рд╡рд╣ рдорд╣ाрди рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдЖрдЬ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рд╢्рд░ी рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдоोрджी рдЬी рдХे рд╡िрдХрд╕िрдд рднाрд░рдд рдХे рд╡िрдЬрди рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕्рд╡рддःрд╕्рдлूрд░्рдд рднाрд╡ рд╕े рдЖрдЧे рдмреЭेрдЧा।
рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХрд╣ा рдХि рд╣рд░ рднाрд░рддрд╡ाрд╕ी рдиे рднाрд░рдд рдХी рд╕ेрдиा рдХे рд╢ौрд░्рдп рдФрд░ рдкрд░ाрдХ्рд░рдо рдХा рд╕рджैрд╡ рд╕рдо्рдоाрди рдХिрдпा рд╣ै। рд╣ाрд▓ рд╣ी рдоें рднाрд░рдд рдХे рдмрд╣ाрджुрд░ рдЬрд╡ाрдиों рдиे рдСрдкрд░ेрд╢рди рд╕िंрджूрд░ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рджुрд╢्рдорди рджेрд╢ рдж्рд╡ाрд░ा рднाрд░рдд рдкрд░ рдеोрдкे рдЧрдП рдпुрдж्рдз рдХा рдЬрд╡ाрдм рдкूрд░ी рддрдд्рдкрд░рддा рд╕े рджिрдпा। рдкूрд░ी рджुрдиिрдпा рдиे рднाрд░рдд рдХे рд╢ौрд░्рдп рдФрд░ рд╕ाрдорд░्рде्рдп рдХा рд▓ोрд╣ा рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рд╕े рдоाрдиा рд╣ै। рдЕрдкрдиे рд╕ैрдиिрдХों рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдо्рдоाрди рдХा рднाрд╡ рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдЬी рдиे рд╣рд░ рднाрд░рддрд╡ाрд╕ी рд╕े рдЖрд╣्рд╡ाрди рдХिрдпा рд╣ै рдХि рд╡рд╣ 13 рд╕े 15 рдЕрдЧрд╕्рдд рддрдХ ‘рд╣рд░ рдШрд░ рддिрд░ंрдЧा’ рдХे рдЖрдпोрдЬрди рд╕े рдЬुреЬे। рд╕рднी рд╕्рдерд▓ों, рдЧांрд╡ों, рдирдЧрд░ рдиिрдХाрдпों рдоें рд╕рднी рд╡ाрд░्рдбों рдоें рддिрд░ंрдЧा рдпाрдд्рд░ा рдиिрдХाрд▓ी рдЬाрдП। рдпрд╣ рднाрд░рдд рдХे рдк्рд░рддि рд╣рдоाрд░ी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднрдХ्рддि рдХा рдк्рд░рдоाрдг рд╣ै। рдЗрдирдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╡िрднाрдЬрдирдХाрд░ी рддाрдХрддों рдХे рдоंрд╕ूрдмों рдХो рддोреЬрддे рд╣ुрдП рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдПрдХрддा рдХे рд╕ंрджेрд╢ рдХे рд╕ाрде рдЖрдЧे рдмреЭे। рдпрд╣ рд╣рд░ рднाрд░рддрд╡ाрд╕ी рдХो рдПрдХ рд╕ाрде рдЬोреЬрдиे рдоें рд╕рдлрд▓ рд╕िрдж्рдз рд╣ोрдЧा।рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХрд╣ा рдХि рдпрд╣ рджेрд╢ рдЕрдкрдиी рд╕्рд╡ाрдзीрдирддा рджिрд╡рд╕ рдХे рдЖрдпोрдЬрди рдХे рд╕ाрде рдЬुреЬ рд░рд╣ा рд╣ै, рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╣рд░ рдШрд░ рдкрд░ рддिрд░ंрдЧा рд╣ो рдФрд░ рд╣рд░ рднाрд░рддीрдп рдХे рдорди рдоें рд╕्рд╡рджेрд╢ी рдХा рднाрд╡ рдЬाрдЧृрдд рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЬрдм рдпрд╣ рджेрд╢ рдЕрдкрдиी рдЖрдЬाрджी рдХी рд▓реЬाрдИ рд▓реЬ рд░рд╣ा рдеा, рдЙрд╕ рд╕рдордп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкिрддा рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧांрдзी рдиे рд╣рд░ рднाрд░рддрд╡ाрд╕ी рдХो рд╕्рд╡рджेрд╢ी рдХे рдоंрдд्рд░ рд╕े рдЬोреЬрдиे рдХा рдХाрдо рдХिрдпा рдеा। рд╕्рд╡рджेрд╢ी рд╣рдоाрд░े рдЬीрд╡рди рдХा рдз्рдпेрдп рдФрд░ рдоंрдд्рд░ рдмрдирдиी рдЪाрд╣िрдП। рд╣рдо рдЬिрдПं, рддो рд╕्рд╡рджेрд╢ी рдХे рд▓िрдП рдФрд░ рдорд░ें, рддो рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рдХे рд▓िрдП। рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднрдХ्рддि рдХी рдЗрд╕ рдкрд░ाрдХाрд╖्рдаा рдХे рд╕ाрде рдЬрдм рднाрд░рдд рдЖрдЧे рдмреЭेрдЧा, рддो рджुрдиिрдпा рдХी рдХोрдИ рддाрдХрдд рд╣рдоाрд░ा рдмाрд▓ рднी рдмांрдХा рдирд╣ीं рдХрд░ рдкाрдПрдЧी। рдЖрдЬाрджी рдХा рдпрд╣ी рд╕ंрджेрд╢ рд╣ै।
рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХрд╣ा рдХि рд╣рдоाрд░े рдкрд░्рд╡ рдФрд░ рдд्рдпोрд╣ाрд░ рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рд╣ो рд░рд╣े рд╣ैं। рдХрд▓ рд░рдХ्рд╖ाрдмंрдзрди, 15 рдЕрдЧрд╕्рдд рдХो рд╕्рд╡ाрдзीрдирддा рджिрд╡рд╕ рдФрд░ 16 рдЕрдЧрд╕्рдд рдХो ‘рдкрд░िрдд्рд░ाрдгाрдп рд╕ाрдзुрдиां рд╡िрдиाрд╢ाрдп рдЪ рджुрд╖्рдХृрддाрдо्’ рдХा рдЙрдж्рдШोрд╖ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХी рдкाрд╡рди рдЬрди्рдоाрд╖्рдЯрдоी рдХा рдЖрдпोрдЬрди рд╣ै। рдкрд░्рд╡ рдФрд░ рдд्рдпोрд╣ाрд░ों рдХी рдПрдХ рд▓ंрдмी рд╢्рд░ृंрдЦрд▓ा рдЖрдЧे рдЖрдиे рд╡ाрд▓ी рд╣ै। рдЗрдирдоें рд╡िрдЬрдпрджрд╢рдоी, рджीрдкाрд╡рд▓ी рд╡ рдЫрда рдЖрджि рдЖрдпोрдЬрди рднी рдЖрдПंрдЧे। рдЗрди рдд्рдпोрд╣ाрд░ों рдкрд░ рдЬрдм рд╣рдо рдХोрдИ рд╕्рд╡рджेрд╢ी рд╡рд╕्рддु рдЦрд░ीрджрддे рд╣ैं, рддो рд╣рдоाрд░े рд╣рд╕्рддрд╢िрд▓्рдкिрдпों, рдХाрд░ीрдЧрд░ों рдФрд░ рдЙрдж्рдпрдоिрдпों рдХो рдХाрдо рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдпрд╣ рдкैрд╕ा рдЕंрддрддः рджेрд╢ рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рд╕рдоृрдж्рдзि рдоें рд╣ी рдЦрд░्рдЪ рд╣ोрддा рд╣ै। рд╡िрджेрд╢ी рд╡рд╕्рддु рдЦрд░ीрджрдиे рдХी рдХीрдордд рд╣рдоें рдЙрд╕ рд╕рдордп рддो рдЪुрдХाрдиी рд╣ी рдкреЬрддी рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдмाрдж рдоें рдЖрддंрдХрд╡ाрдж рдХे рд░ूрдк рдоें рднी рд╣рдо рдЙрд╕рдХी рдХीрдордд рдЪुрдХाрддे рд╣ैं।рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХрд╣ा рдХि рднрд▓े рд╣ी рддाрдд्рдХाрд▓िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдХुрдЫ рдорд╣ंрдЧा рд╣ो, рд▓ेрдХिрди рд╣рдо рд╕्рд╡рджेрд╢ी рдЙрдкрд╣ाрд░ рд╣ी рдЦрд░ीрджें। 02 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ рдХो рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд╕рд╣िрдд рд╣рд░ рднाрд░рддрд╡ाрд╕ी рдЧांрдзी рдЖрд╢्рд░рдо рд╕े рдЦाрджी рдХा рдПрдХ-рдПрдХ рд╡рд╕्рдд्рд░ рдЦрд░ीрджें। рдЙрд╕рдХा рдкैрд╕ा рд╣рдоाрд░े рдХुрдЯीрд░ рдЙрдж्рдпोрдЧों рдФрд░ рдорд╣िрд▓ा рд╕्рд╡рдпंрд╕ेрд╡ी рд╕рдоूрд╣ों рдХे рдкाрд╕ рдЬाрдПрдЧा। рднाрд░рдд рдХा рдкैрд╕ा, рднाрд░рдд рдоें рд╣ी рд▓рдЧेрдЧा, рддрднी рднाрд░рдд рд╕рдоृрдж्рдзि рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрдЧा। рднाрд░рдд рдХा рдкैрд╕ा рдЬрдм рд╡िрджेрд╢ों рдоें рдЬाрдПрдЧा, рддो рдпрд╣ी рдкैрд╕ा рдлिрд░ рднाрд░рдд рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдЖрддंрдХрд╡ाрдж, рдЙрдЧ्рд░рд╡ाрдж рдФрд░ рдирдХ्рд╕рд▓рд╡ाрдж рдХो рдмреЭाрдиे рдоें рджुрд░ुрдкрдпोрдЧ рд╣ोрдЧा। рд╣рдоें рдРрд╕ी рдХिрд╕ी рднी рджुрд░рднिрд╕ंрдзि рд╕े рдмрдЪрдиा рдкреЬेрдЧा, рдЬрд╣ां рд╣рдоाрд░ा рд╣ी рдкैрд╕ा, рд╣рдоाрд░े рд╣ी рдЦिрд▓ाрдл рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рд╣ोрддा рд╣ो।
рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХрд╣ा рдХि рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди рд╢рддाрдм्рджी рдорд╣ोрдд्рд╕рд╡ рдХे рджौрд░ाрди рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдЬी рдХे рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди рдоें рдЕрдкрдиे рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХा рд╕्рдорд░рдг рдХिрдпा। рд╕ाрде рд╣ी, рд╕рднी рд╢рд╣ीрдж рд╕्рдоाрд░рдХों рдХे рдкुрдирд░ुрдж्рдзाрд░ рдХे рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдХो рднी рдЖрдЧे рдмреЭाрдиे рдХा рдХाрдо рдХिрдпा। рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдЗрд╕ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдмрд╣ुрдд рд╕рдоृрдж्рдзрд╢ाрд▓ी рд╣ै। рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рдк्рд░рдердо рд╕्рд╡ाрддंрдд्рд░्рдп рд╕рдорд░ рдоें рдоेрд░рда, рдЭांрд╕ी, рдЧोрд░рдЦрдкुрд░, рд▓рдЦрдирдК рд╕рд╣िрдд рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рд╕्рдеाрдиों рдкрд░ рдХ्рд░ाрди्рддि рдХी рд▓ौ рдЬрд▓ी рдеी, рдЬिрд╕рдиे рджेрд╢ рдоें рдЗрд╕ рдЖрд╢ा рдФрд░ рдЙрдоंрдЧ рдХा рд╕ंрдЪाрд░ рдХिрдпा рдеा рдХि рдпрд╣ рджेрд╢ рдЖрдЬाрдж рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХрд╣ा рдХि рд╣рд░ рд╕рдлрд▓рддा рдЕрдкрдиी рдХीрдордд рдоांрдЧрддी рд╣ै। рд╣рдоें рдЖрдЬाрджी рдХी рдХीрдордд рднी рдЪुрдХाрдиी рдкреЬी। рд╕рди् 1857 рдоें рдЭांрд╕ी рдХी рд░ाрдиी рд▓рдХ्рд╖्рдоीрдмाрдИ, рдзрди рд╕िंрд╣ рдХोрддрд╡ाрд▓ рдФрд░ рдмрди्рдзु рд╕िंрд╣ рдЬैрд╕े рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░ी рдЖрдЬाрджी рдХी рд▓ौ рдХो рдЬрд▓ाрдП рд░рдЦрдиे рдХा рдХाрдо рдХрд░ рд░рд╣े рдеे। рд╕рди् 1915 рдоें рдоैрдирдкुрд░ी рдПрдХ्рд╢рди, рд╕рди् 1922 рдоें рдЧोрд░рдЦрдкुрд░ рдоें рдЪौрд░ी-рдЪौрд░ा рдФрд░ рд╕рди् 1925 рдоें рд▓рдЦрдирдК рдоें рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди рдХी рдШрдЯрдиा рджेрд╢ рдХो рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рдХрд░ाрдиे рдХे рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХे рдЙрдоंрдЧ рдФрд░ рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рдХी рдУрд░ рд╣рдо рд╕рдмрдХा рдз्рдпाрди рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рддी рд╣ै। рдЕрдорд░ рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдо्рдоाрди рдХा рднाрд╡ рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╣рдоाрд░ी рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдпрд╣ рддрдп рдХिрдпा рдХि рд▓рдЦрдирдК рдХा рдорд▓िрд╣ाрдмाрджी рдЖрдо ‘рдХाрдХोрд░ी рдм्рд░ाрдг्рдб’ рдХे рд░ूрдк рдоें рдкूрд░ी рджुрдиिрдпा рдоें рдкрд╣ुंрдЪेрдЧा। рдЖрдЬ рд╣рдо ‘рдХाрдХोрд░ी рдм्рд░ाрдг्рдб’ рдХे рдЖрдо рдХो рдкूрд░ी рджुрдиिрдпा рдоें рдкрд╣ुंрдЪाрдиे рдХा рдХाрдо рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдпрд╣ рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХे рдк्рд░рддि рд╣рдоाрд░ी рд╢्рд░рдж्рдзांрдЬрд▓ि рднी рд╣ै рдФрд░ рдЙрдирдХी рд╕्рдоृрддिрдпों рдХो рдирдорди рднी рд╣ै।
рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХрд╣ा рдХि рдпрд╣ рдЙрдирдХा рд╕ौрднाрдЧ्рдп рд╣ै рдХि рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди рдХे рд╢рддाрдм्рджी рдорд╣ोрдд्рд╕рд╡ рдоें рдЙрди рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХे рдкрд░िрдЬрдиों рдФрд░ рджेрд╢ рдХे рд╡ीрд░ рд╕ैрдиिрдХों рдХे рдкрд░िрдЬрдиों рдХो, рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рджेрд╢ рдХी рд╕ीрдоाрдУं рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕्рд╡ाрдзीрдирддा рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиा рдмрд▓िрджाрди рджिрдпा рдеा, рдЖрдЬ рдЗрд╕ рдоंрдЪ рдкрд░ рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХрд░рдиे рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ рд╣ै। рд╕рднी рднाрд░рддрд╡ाрд╕िрдпों рдХा рджाрдпिрдд्рд╡ рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рд╡ीрд░ рд╕ैрдиिрдХों рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдо्рдоाрди рдХा рднाрд╡ рд░рдЦें। рджेрд╢ рдХी рд╡ाрд╣्рдп рдпा рдЖंрддрд░िрдХ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдмрдиाрдП рд░рдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬो рднी рд╡्рдпрдХ्рддि рдпा рд╕ैрдиिрдХ рдХाрд░्рдп рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै, рдЙрдирдХे рдк्рд░рддि рд╣рдоाрд░े рдж्рд╡ाрд░ा рджिрдпा рдЧрдпा рд╕рдо्рдоाрди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдк्рд░ेрдо рдХा рднी рдк्рд░рддीрдХ рдмрдирддा рд╣ै। рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдЬी рдиे рд╕рднी рдХो рд░рдХ्рд╖ाрдмрди्рдзрди рдХी рдмрдзाрдИ рджेрддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рдХि рд╣рд░ рднाрд░рддрд╡ाрд╕ी ‘рд╣рд░ рдШрд░ рддिрд░ंрдЧा рдЕрднिрдпाрди’ рдФрд░ 15 рдЕрдЧрд╕्рдд рдХो рддिрд░ंрдЧा рдпाрдд्рд░ा рд╕े рдЬुреЬे। рдЙрдкрдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдХेрд╢рд╡ рдк्рд░рд╕ाрдж рдоौрд░्рдп рдиे рдХрд╣ा рдХि рд╣рдоाрд░े рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░ी рджुрдиिрдпा рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░ рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓ा рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рднाрд░рдд рдЪाрд╣рддे рдеे। рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдЬी рдХे рд╡рд░्рд╖ 2047 рддрдХ рд╡िрдХрд╕िрдд рднाрд░рдд рдмрдиाрдП рдЬाрдиे рдХे рд╕ंрдХрд▓्рдк рдХो рд╕рдлрд▓ рдмрдиाрдиा рд╣ी рдЕрдкрдиे рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХे рдк्рд░рддि рд╣рдоाрд░ी рд╕рдЪ्рдЪी рд╢्рд░рдж्рдзांрдЬрд▓ि рд╣ै। рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди рд╢рддाрдм्рджी рдорд╣ोрдд्рд╕рд╡ рдХे рд╕рдоाрдкрди рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рд╣рдоें ‘рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рднाрд░рдд рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢’, ‘рд╡िрдХрд╕िрдд рднाрд░рдд рд╡िрдХрд╕िрдд рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢’ рддрдеा ‘рдЧрд░ीрдмी рд╕े рдоुрдХ्рдд рднाрд░рдд, рдЧрд░ीрдмी рд╕े рдоुрдХ्рдд рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢’ рдХा рд╕ंрдХрд▓्рдк рд▓ेрдиा рдЪाрд╣िрдП।
рдкрд░्рдпрдЯрди рдПрд╡ं рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоंрдд्рд░ी рдЬрдпрд╡ीрд░ рд╕िंрд╣ рдиे рдХрд╣ा рдХि рдХाрдХोрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдПрдХ्рд╢рди рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╣рдоाрд░े рд╡ीрд░ рдиौрдЬрд╡ाрдиों рдиे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рд╣ुрдХूрдордд рдХी рдЪूрд▓ें рд╣िрд▓ाрдиे рдХा рдХाрдо рдХिрдпा рдеा। рдЖрдЬाрджी рдХे рдЖрди्рджोрд▓рди рдиे рдпрд╣ीं рд╕े рдЧрддि рдкрдХреЬी рдФрд░ рдЕрди्рддрддः рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рд╣рдоाрд░ा рджेрд╢ рдЫोреЬрдХрд░ рднाрдЧрдиे рдХो рдордЬрдмूрд░ рд╣ुрдП। рд╣рдо рдЬिрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рднी рдХाрд░्рдп рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ो, рд╣рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╣िрдд рдХो рд╕рд░्рд╡ोрдкрд░ि рд░рдЦрдиा рдЪाрд╣िрдП। рддрднी рд╣рдо рд╡рд░्рд╖ 2047 рддрдХ рд╡िрдХрд╕िрдд рднाрд░рдд рдХे рд╕ंрдХрд▓्рдк рдХो рд╕ाрдХाрд░ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдорд╣ाрдкौрд░ рд╢्рд░ीрдорддी рд╕ुрд╖рдоा рдЦрд░्рдХрд╡ाрд▓, рд╡िрдзाрди рдкрд░िрд╖рдж рд╕рджрд╕्рдп рдбॉ0 рдорд╣ेрди्рдж्рд░ рд╕िंрд╣, рдбॉ0 рд▓ाрд▓рдЬी рдк्рд░рд╕ाрдж рдиिрд░्рдорд▓, рдЗं0 рдЕрд╡рдиीрд╢ рдХुрдоाрд░ рд╕िंрд╣, рд╡िрдзाрдпрдХ рд╢्рд░ीрдорддी рдЬрдп рджेрд╡ी, рдбॉ0 рдпोрдЧेрд╢ рд╢ुрдХ्рд▓ा, рдУ0рдкी0 рд╢्рд░ीрд╡ाрд╕्рддрд╡, рдбॉ0 рдиीрд░рдЬ рдмोрд░ा рд╕рд╣िрдд рдЕрди्рдп рдЬрдирдк्рд░рддिрдиिрдзिрдЧрдг, рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕рдЪिрд╡ рдкрд░्рдпрдЯрди рдПрд╡ं рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоुрдХेрд╢ рдХुрдоाрд░ рдоेрд╢्рд░ाрдо рдПрд╡ं рд╢ाрд╕рди-рдк्рд░рд╢ाрд╕рди рдХे рд╡рд░िрд╖्рда рдЕрдзिрдХाрд░ी, рд╢рд╣ीрджों рдХे рдкрд░िрдЬрди, рдЫाрдд्рд░-рдЫाрдд्рд░ाрдПं рддрдеा рдЕрди्рдп рдЧрдгрдоाрди्рдп рдиाрдЧрд░िрдХ рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рдеे।

рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рд░рдХ्рд╖ाрдмंрдзрди рдкрд░्рд╡ рдкрд░ рдк्рд░рджेрд╢рд╡ाрд╕िрдпों рдХो рд╣ाрд░्рджिрдХ рдмрдзाрдИ рд╡ рд╢ुрднрдХाрдордиाрдПं рджीं
рд▓рдЦрдирдК : 08 рдЕрдЧрд╕्рдд, 2025 : рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдпोрдЧी рдЖрджिрдд्рдпрдиाрде рдиे рд░рдХ्рд╖ाрдмंрдзрди рдкрд░्рд╡ рдкрд░ рдк्рд░рджेрд╢рд╡ाрд╕िрдпों рдХो рд╣ाрд░्рджिрдХ рдмрдзाрдИ рд╡ рд╢ुрднрдХाрдордиाрдПं рджी рд╣ैं।
рдЖрдЬ рдпрд╣ाँ рдЬाрд░ी рдПрдХ рдмрдзाрдИ рд╕рди्рджेрд╢ рдоें рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рд░рдХ्рд╖ाрдмंрдзрди рднाрдИ-рдмрд╣рди рдХे рдкाрд░рд╕्рдкрд░िрдХ рдк्рд░ेрдо, рд╕्рдиेрд╣ рд╡ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХा рдд्рдпोрд╣ाрд░ рд╣ै। рдпрд╣ рдкрд░्рд╡ рдХрд░्рддрд╡्рдп, рдЖрдд्рдоीрдпрддा, рдд्рдпाрдЧ, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдПрдХрддा рд╡ рд╕рдж्рднाрд╡ рдХी рднाрд╡рдиा рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै। рд░рдХ्рд╖ाрдмंрдзрди рднाрдИ-рдмрд╣рди рдХे рдк्рд░ेрдо рдХा рдк्рд░рддीрдХ рдкрд░्рд╡ рддो рд╣ै рд╣ी, рдпрд╣ рднाрд░рдд рдХी рдЧुрд░ु-рд╢िрд╖्рдп рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХा рдд्рдпोрд╣ाрд░ рднी рд╣ै।
рд░рдХ्рд╖ाрдмंрдзрди рдХा рдд्рдпोрд╣ाрд░ рд╢्рд░ाрд╡рдг рдкूрд░्рдгिрдоा рдХे рджिрди рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рд╢्рд░ाрд╡рдг рдоाрд╕ рдоें рдЖрд╢्рд░рдо рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдоें рдЕрдз्рдпрдпрди рдФрд░ рдпрдЬ्рдЮ рдЖрджि рдХрд░्рдо рдХे рдЙрдкрд░ाрди्рдд рдпрдЬрдоाрдиों рдФрд░ рд╢िрд╖्рдпों рдХो рд░рдХ्рд╖ाрд╕ूрдд्рд░ рдмांрдзрдиे рдХी рдк्рд░рдеा рдеी, рдЬिрд╕рдХा рдкाрд▓рди рд░рдХ्рд╖ाрдмंрдзрди рдХे рд░ूрдк рдоें рднी рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рд░рдХ्рд╖ाрдмंрдзрди рдХा рдд्рдпोрд╣ाрд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдк्рд░ेрдо рдФрд░ рднाрдИрдЪाрд░ा рдмреЭाрдиे рдХा рдХाрд░्рдп рднी рдХрд░рддा рд╣ै। рдпрд╣ рджाрди рдХे рдорд╣рдд्рд╡ рдХो рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдкाрд╡рди рдд्рдпोрд╣ाрд░ рд╣ै।
'UP T20 League-Season-3'
рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рд▓рдЦрдирдК рдоें рдЖрдЧाрдоी 17 рдЕрдЧрд╕्рдд, 2025 рд╕े рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рд╣ो рд░рд╣ी 'UP T20 League-Season-3' рдХे рд╕рдлрд▓ рдЖрдпोрдЬрди рдХे рд▓िрдП рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдпोрдЧी рдЖрджिрдд्рдпрдиाрде рд╕े рдЖрдЬ рдЬрдирдкрдж рд▓рдЦрдирдК рдоें рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХ्рд░िрдХेрдЯ рдПрд╕ोрд╕िрдПрд╢рди (UPCA) рдХे рдиिрджेрд╢рдХ рдбॉ. рджेрд╡ेрди्рдж्рд░ рд╕िंрд╣ рдЪौрд╣ाрди рдЬी рдиे рднेंрдЯ рдХрд░ рдЙрдирдХा рдХुрд╢рд▓ рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпा।
6 рд╕िрддंрдмрд░, 2025 рддрдХ рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ी Cricket League рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рдЦेрд▓ рдк्рд░рддिрднाрдУं рдХो рдЕрдкрдиी рдХ्рд╖рдорддा рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдХрд░рдиे рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрдЧा। рдЗрд╕ рдЦेрд▓ рдк्рд░рддिрд╕्рдкрд░्рдзा рдоें рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдЦिрд▓ाрдб़िрдпों рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп/рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдк्рд░рддिрдпोрдЧिрддाрдУं рдоें рдкрд╣ुंрдЪрдиे рдХा рдоाрд░्рдЧ рднी рдк्рд░рд╢рд╕्рдд рд╣ोрдЧा।
рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдоें 'рдирдпा рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢', 'рдирдП рднाрд░рдд' рдХो 'рдЦेрд▓ рдорд╣ाрд╢рдХ्рддि' рдмрдиाрдиे рд╣ेрддु рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рд╣ै। рдЕрдм рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдЧांрд╡ों рдоें рдЦेрд▓ рдХे рдоैрджाрди, рдм्рд▓ॉрдХ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдоिрдиी рд╕्рдЯेрдбिрдпрдо, рдЬрдирдкрдж рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╕्рдЯेрдбिрдпрдо рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░ рдЦेрд▓ рдкाрд░िрд╕्рдеिрддिрдХी рддंрдд्рд░ рдХो рдордЬрдмूрдд рдмрдиाрдпा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै। рдпрд╣ां рдЦेрд▓ рдк्рд░рддिрднाрдУं рдХे рд╣ुрдирд░ рдХो рдиिрдЦाрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЙрдЪ्рдЪрд╕्рддрд░ीрдп рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдоिрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै।
рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп/рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдпुрд╡ा рдЦिрд▓ाрдб़ी рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдХрд░ рджेрд╢ рдХो рдЧौрд░рд╡ाрди्рд╡िрдд рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рд╡рд╣ीं, рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп/рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рддрд░ рдХी рдк्рд░рддिрдпोрдЧिрддाрдУं рдоें рдоेрдбрд▓ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдЦिрд▓ाрдб़िрдпों рдХो рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХрд░рдиे рдХे рд╕ाрде рд╢ाрд╕рди рдоें рдиौрдХрд░ी рднी рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ा рд░рд╣ी рд╣ै।